Konya (Gonya) Şivesi

-Namaz vaktini bekleyen dedeler-

Sebze İsimleri Meyve İsimleri
Domatis : Domates Müsür : Mısır Patatis : Patates Armıt : Armut

Madinis: Maydanoz Gavın : Kavun Balcan : Patlıcan Gayısı : Kayısı

Ildız Kökü : Yer Elması Fasilye : Fasülye Tut : Dut Gıl Biber : Kıl Biber

Fişne : Vişne İlahana : Lahana Asma Çıbığı : Asma Çubuğu

Hamı Datlı : Can eriğinin ufağı Zitin : Zeytin Marıl : Marul Divlek : Ufak kavun
Heviç : Havuç Bayam : Badem Bostan : Salatalık Leplebi : Leblebi Genevir : Kenevir

Hayvan Adları
Bazı hayvan adlarının Konya ağzında uğramış olduğu şekli aşağıdadır.

Davşan : Tavşan. Cüllülük : Çaylak türü bir kuş. Tiğin : Sincap; teyin, tiyin de denilir. Tosbağa : Kaplumbağa. Horaz : Horoz. Tavık : Tavuk. Bülüş : Civciv, piliç. Garga : Karga. Horazavla : Bağ ve bahçelerde yaşayan yeşil renkli ufak bir sürüngen. İlan : Yılan. Gaz : Kaz. Gözsüz : Köstebek. Hayırlı kuş : Baykuş. Bambıl : Bambul böceği. Hacı Leylek : Leyleklerin kutsal topraklardan geldiklerine inanıldığı için “hacı” denilmiştir. Tana : Dana. Düve : İki yaşındaki dişi inek. Tosun : İki yaşındaki erkek inek, Boğa. Erkeç : Erkek keçi. Göğercin : Güvercin.

-Örgü: Sabır işi-

Atasözü ve Deyimleri

- Düştüm oğlan eline, durma yalvar geline.
- Kel ile yağırlar, birbirini ağırlar.
- Oturduğu yer ahır sekisi, söylediği İstanbul türküsü.
- Eli hamur karnı aç, tıngır elek tıngır saç.
- Sen ben bizim oğlan.

Konya ağzında len kelimesi çok kullanılan bir kelimedir. İstanbul ağzından, daha doğrusu argodan alınmış bir kelimedir. bu kelime argoda ulan olarak kullanılır. Konya ağzında ulan kelimesi biraz inceltilerek ülen olmuş, daha sonra da “ü” atılarak yalnız başına len kalmıştır. Len kelimesinin kullanıldığı deyimler;

- Geç hay len : Teessüf ifade eden bir deyim. Ulan karşımdan git, demektir.
- Goy git len : Bu da aşağı yukarı aynı anlamı ifade etmektedir.
- Vay len vay : Üzüntü ve pişmanlık ifade eden bir deyimdir.

Yukarıdaki deyimler bir erkek yerine hanım için kullanılmış ise o takdirde ülen yerine (Gız) kelimesi kullanılır.

Konya Yöresi İLENÇLER (Beddualar). Bunlardan pek çok var aslında.

Adı batasıca, Emdiğin sütler burnundan gelsin, Ölünün körü, İki eli teneşir tahtasına gelesice, Baş, diş semesine uğrayasıca, Çenesi çekilesice, Sürünesice, Sürüm sürüm sürünesice, Sidik zoruna uğrayasıca, Sidi vakkasına uğrayasıca, Kuruya kalasıca, Kuruya kal imi, Kahrolasıca, Kıvrıla kalasıca, Kıvrıla kal imi, Yere batasıca, Yanı gara…

-Hayat uçar gider. Geride kalan…-