Vâdide Sonbahar (Su Deresi)

 

Sonbahar'da Vâdİ-İ Meram

 

Vâdi-i Meram'da Eski Evler

"Meram Şehrengizi" Okurlarla Buluştu

Yeni Kitabım Meram Şehrengizi Ekim 2021 itibarıyla Meram Belediyesi Kültür Yayınlarından Çıktı. 

Belediye Başkanımız Mustafa Kavuş Beyefendiye ilgileri için teşekkür ederim. Yayını Meram Belediye binası Basın müdürlüğünden ücretsiz olarak temin edebilirsiniz.

 

 

"Vâdi-i Meram" kitabımın yeni baskısı da Meram Belediyesi Kültür Yayınlarından Çıktı.

 

İçerik hazırlanıyor

  İçerik hazırlanıyor

İçerik hazırlanıyor..

 İçerik hazırlanıyor..

Dere'de Bir Facia

 

                                                       Babalık gazetesi, 5 Mart 1949

Meram'da İlk Pazar Yerinin kurulması

 

                                                        Babalık gazetesi 29 Ocak 1949

Sıtkı Dede Efendi

                                                       Babalık gazetesi, 11 Temmuz 1933

Dutlu Suyu

Babalık gazetesi, 30 Ağustos 1933.

Yeni Fotoğraflarla vâdiden görüntüler..

 

Vâdi-i Meram Mukbil Pınarı

Loras Dağı eteklerindeki Mukbil Pınarı suyu Konya’ya 12 km uzaklıkta olup, Selçuklular döneminden beri bilinen ve kullanılan bir tatlı su kaynağıdır. 

 

 

Konya merkez ilçe, Merkez Nahiye Dereköy güneybatı yönünde Bey Pınarı’nın ikiyüz metre kuzey batısında bulunan bu pınarın suyu İstanbul Taşdelen suyunun ayarında olup, Konya şehrine pik boruları ile Bey Pınarı suyu ile karıştırılarak akıtılmaktadır. Pınardan saniyede 19 metreküp su çıkmaktadır. Mikyası mah derecesi 17’dir. Pınar Konya’ya 11.5 km uzaklıktadır. Alâeddin Keykubat döneminde Beypınarı kaynağı ile birlikte 10 km’lik bir hatla şehre isale edilerek Havzan’da yapılan bir depoda biriktirilmiş, buradan şehre içme suyu olarak verilmiştir. Bu kaynağın isale hattı 1924 yılında 0,175 mm’lik pik boru olarak yapılmış, (1990 yılında KOSKİ Genel Müdürlüğü tarafından isale hattı yenilenmiştir). Mukbil kaynağının debisi: 9 lt/sn, suyun sertliği: 16 Frs.’dir. 1927 yılından sonra Meram’daki Hasbey Hamamı’nın suyu bu kaynaktan temin edilmiştir.  Suyu son yıllarda hayli azalmıştır.

 

 

 

Çayırbağı suyunun da kentin ihtiyacını karşılayamaz duruma gelmesi üzerine “Su Komisyonu” tarafından Meram Deresi üzerinde bulunan Mukbil suyunun 175 mm çapında pik borularla 1910 yılında isalesine girişilmiş, ancak savaş dolayısıyla 1924 yılında tamamlanabilmiştir. İhale aslında 1913 yılında yapılmış (Babalık gazetesi) ancak savaşlar dolayısıyla yapımı gerçekleşememiştir. Borular Belçika'dan LIEG fabrikalarından getirtilmiştir. 1926 yılında Su komisyonu fesih olunmuş ve bu işler Konya Belediyesi’ne geçmiştir.

İngiliz Sait Paşa Konya valiliği zamanında zaman zaman bazen Meram’daki dostlarının konaklarına, bahçelerine misafir olur bazen de Vâdi-i Meram’da geziler yapardı. 29 Ağustos 1886 günü Mukbil Pınar’ını görmek üzere atına binip yola çıktı. Yanında Yaver Yüzbaşı İbrahim Ağa ile maiyetindeki İbrahim olduğu halde önce Meram’a geldiler. Oradan da vâdiye girip Meram Çayı’nın kenarında bir kavaklıkta oturdular. Biraz dinlendikten sonra çayın karşı yakasına geçip dik bir yokuşu tırmanarak Mukbil Pınar’ına vardılar. Paşa bu bilgileri verdikten sonra pınarla ilgili olarak şu notları düşmüş günlüğüne:
“Bu pınar dağdan büyücek mağara gibi bir yerden kaynıyor. Suyu gayet berrak, soğuk ve güzeldir. Bu dere yukarı doğru gittikçe darlaşıp iki tarafı da kayalık olduğundan pek sarptır. Pınar başında bir saat kadar gezdikten sonra Meram’a döndüm. Pınar bir saat mesafededir.” 

Mukbil Pınarı bazı şairlere de ilham kaynağı olmuştur. Şair Meşamî;
Niçe makbul olmasın bir katra âbın nûşeden
Mürdegâna can verir Mukbil Pınarı Konya’nın der.                                    

Yaylada Sadeyağ Yapımı

Günümüzde gıda terörizmi diye bir kavram var. 

Ne yediğimizi, ne içtiğimizi bilemiyoruz. Teryağlarına margarin karıştırılıyor mesela.

Bugün Vâdi-i Meram yaylalarından biri olan Evgaret'te sadeyağ nasıl yapılıyormuş görelim.

Buradaki tarif teyzemin kızı Hanife Adıgüzel'e ait. Bu konuda söylediklerini 5 Ekim 2016 tarihinde yazdım.

Evgaret yaylasında süt makinesi daha yokken basit yöntemlerle yağ şöyle yapılırmış:

"İki teneke kadar süt, ahşaptan oyulmuş tekneye boşaltılır. Üzerine çığ konur. Çığ, üzeri ızgara gibi ince ağaç dallarından yapılmış ahşap bir malzemedir. Bunun üzerine süt dolu bir tekne daha konur. İkinci bir çığ daha örtülür bunun üzerine ve kaymağı çıkana kadar süt sabaha kadar öylece bırakılır. Elde edilen kaymak sırçalara boşaltılır. Sonbahar gelince sırçalardan çıkarılan kaymak yıkanır ve misler gibi yağ elde edilir."

 

Üç Yörük Yemeği

 

Aşağıda üç tane yörük yemeği tarifi veriyorum. Bu ilk oluyor. Yemek elbette Türk kültürünün ayrılmaz bir parçasını oluşturur. Kaybolup giden geleneklerimize sahip çıkmaksa görevimiz. Tarifler Vezir aşireti kadınlarından derlenmiş. Ben de Yeni Konya gazetesinin Mehmet K. Gündoğdu imzalı 7 Ekim 1995 tarihli nüshasından aldım.

Tavuklu Pirinç Çorbası:

Suyun içine pirinç atılarak kaynatılır. Tavuk haşlandıktan sonra didiklenerek suyla pirincin içne atılır. Başka bir kapta çırpılan yumurta ilave edilir. Tuzu atıldıktan sonra pirinç eriyinceye kadar kaynatılır.

Daloz:

Süt tencereye konularak kaynatılır. İçine biraz çökelek (sütün kestirilmesiyle elde edilen tuzsuz peynir) katılır. Hafif kızarıncaya kadar kaynatılır. Sonra biraz un kavrulup içine atılır. Karıştırılarak biraz daha kaynatılır. Ocaktan indirildikten sonra 2 gün bekletilir. Yenileceğinde yeniden pişirilip üzerine yağ dökülür ve şepit ekmekle birlikte yenilir.

Sütlü Çorba:

Su kaba dökülür. Ateşe konur. kaynayınca içine buğday yarması katılır. Bunun üzerine de süt ve kekik otu ilave edilerek pişirilir. 

31.01.2021