Vadi-i Meram'da Kış

Konya İnovasyon ile Söyleşi

Muammer Ulutürk’e Sorduk
30 Kasım, 2016 

Editör

Bu İçerik Fikri Güzel Creative Agency Sponsorluğunda Yayınlanmıştır.

Konuşturan: Serkan Karataş

Merhabalar sayın hocam öncelikle bu söyleşi için teşekkür ederiz. Tanımayanlar için kendinizden kısaca bahsedebilir misiniz?
Ben teşekkür ederim söyleşi davetiniz için. 1969 Konya Meram doğumluyum. Yedi göbek Konyalıyım derim nereli olduğumu soranlara. Bütün öğrenim hayatım Konya’da geçti. İlahiyat eğitiminin ardından akademik çalışmalarımı Dinler Tarihi üzerine yaptım. 23 yıldır eğitim camiasının içindeyim. Halen Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Tarih bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapıyorum. Türkiye Yazarlar Birliği, Anadolu Fotoğraf Derneği ve Akademik Tarih Derneği üyesiyim. Dostlarla birlikte Mahalle Mektebi dergisini çıkarıyoruz. Kağıt adında bir edebiyat dergisinin sahibiyim. Evliyim, eşim anasınıfı öğretmeni. Zeynep Sena ve Yasemin Nevra adlarında iki çocuk babasıyım.

Tarihçi, fotoğrafçı, yazar ve şair kimlikleriniz var. Ayrıca çok sayıda seyahat gerçekleştiriyorsunuz. Tüm bu uğraşların “ortak noktası” Muammer Ulutürk’e neler katıyor?
İddialı sıfatlardan uzak durmaya çalışıyorum. Sözgelimi fotoğraf sanatçısı değilim. Sanat değeri olan görüntüleri kaydetmek derdindeyim. Şiirler yazdım çokça, yayımladım bir kısmını ama bu beni şair yapar mı bilemem. Çok seyahat ettiğim doğru. Bazen iş vesilesiyle bazen de planlayarak geziler yapıyorum. Japonya’dan Gürcistan’a, Filistin’den İspanya’ya kadar birçok ülkeyi gördüm. Türkiye’de de öyle. Özellikle Batman’da olduğum süre içindeki seyahatlerim Türkiye’nin bütün parçalarını bütünüyle görmeme imkan verdi. Bu çok önemlidir. Güneydoğu hakkında hiçbir bilgisi, hatta ilgisi olmayanların bölgenin sorunları hakkında konuşuyor olmalarını hiç önemsemiyorum. Seyahat notlarımı bazı dergilerde, bir kısmını Mahalle Mektebi’nde yayımladım. Bütün bunların ortak noktası şu: Fotoğraf gördüğüm yerde fotoğraf çekiyorum. Fotoğraf insanı detaylarla ilgilenmeye götürür çünkü. Kaybolup gidecekmiş gibi görünen kültür varlıklarına, mesleklere, mekanlara dair düzgün bir arşiv elde ediyorsunuz. Seyahatler yazılara dönüşüyor, yaşadığınız yerin kıymetini iyi biliyorsunuz. Türlü türlü kültürlerden insanları tanıma fırsatınız oluyor. Tarih çalışmaları makalelere veya kitaplara yansıyor. Her biri ayrı kategoriler olsa da etrafınıza ilginizi arttırıyor yaptıklarınız. Geniş bir bakış açısı kazandırıyor yani.

Uzun zaman Batman’da kaldınız. “Hah Köyünde Bir İkindi Vakti” şiirinizde oradan izlekler görüyoruz. Bu dört lisanda da “amin” denilmesine rağmen, günceli tarihçi gözüyle nasıl okuyorsunuz?
Evet orada beş yıldan fazla kaldım. Üniversite yeni kuruluyordu. Gelen davete olumlu cevap verdim. Bir taraftan derslere girerken diğer taraftan Sosyal Bilimler Enstitüsünün kurucu müdürlüğü dahil bir dizi yönetim görevlerinde yer aldım. Batman’da bulunduğum süre içinde gerek proje bazlı gerekse alan araştırması maksadıyla Güneydoğu Anadolu’nun birçok yöresinde mezralara varana kadar çalışmalarım oldu. Süryanilerle, Yezidilerle ve Mıhallemi Araplarla ilgili alan araştırmaları ve yayınlar yaptım. Bu süre içinde Diyarbakır-Batman-Mardin hattında güzel insanlarla tanıştım. Halen görüşüyorum birçoğuyla. Hah, Midyat’a bağlı bir köy. Bir hafta sonu fotoğraf çekmek için gittiğim köyün manastırında zeytinliklere karşı oturup çay içiyorduk. Üç din ve dört lisandan insanlar vardı masanın etrafında. Nasıl bir araya gelmiştik bilmiyorum. Köyde yazı geçirmek için Almanya’dan gelen bir Süryani rahip, burayı ziyarete gelen bir Yezidi Kürt, şimdi milletvekili olan bir Arap ve bir Türk yani ben bir aradaydık. Manastırın hemen arkasında caminin minaresi görünüyordu. Olup bitenler hakkında konuşurken, Allah bu millete, bu devlete zeval vermesin dediğimde herkes aynı anda amin demişti. Amin her dilde aynı. Dedim ki, hepimizin coğrafyası, vatanı burasıdır, Türkiye’dir. Bizler burada dostça oturup çayımızı içiyoruz. İçimize fesat karıştıranlara taviz vermedikçe bu güzel sohbetler devam etmez mi? Bu şiirin ilham kaynağı işte bu sahne oldu.

Yine bu toplumun ortak kültürü olan “ahilik ve vakıf” gibi meseleleri ele alıyorsunuz. Sahi şu an “yerelden küresele bir model” inşaa edecek yetilerimiz mevcut mu hala?
Biz bir vakıf medeniyetiyiz. Tarih boyunca iyi anlamış ve uygulamışız bunu. Ahilik kardeşlik, vakıfsa sende olanı kendisinde olmayanla paylaşmak demek. On üçüncü yüzyıl Türkiye’sini, kökleri İslam’ın ilk yıllarına uzanan bu dinamizm ihya etti. Hayırda yarışanlar daima var ve olacaklar da. Bizi bize bıraksalar öyle bir modeli yeniden inşa ederiz. 15 Temmuz darbesini alt eden insanımız gelecek için bizi ümitvar ediyor her konuda.

Biraz da son kitabınızı konuşalım. Vadi-i Meram fikri epeydir vardı sanırım. Kitaba gelen tepkiler nasıldı? Onun ötesinde Muammer Ulutürk kitaptan sonra neler hissetti?
Vadi-i Meram, Eski Konya Merkez ilçesinin yıllar önceki köyü, sonra kasabası ve son 36 yıldır mahallesi olan Meram Dere’nin arşiv belgelerinde yüzyıllardan beri kullanılan adı. Bu ad yeniden verilse güzel olur şüphesiz. Uzun zamandır hem Meram hem de vadinin tarihi ve kültürel özelliklerine dair ne bulursam arşivliyordum. Fotoğraflar, kadı sicilleri, belgeler, okul arşivleri, belediye arşivleri, Eski Konya gazeteleri, kitaplar, makaleler.. Rahmetli annem çok yardımcı oldu. Derlemelerin bir kısmı kendisinden hatıradır. Bizim tarih öğrencilerine hep diyorum. Ailenizin, köyünüzün, şehrinizin bir cüzünün takipçisi olun bunları muhakkak yazın diye. Ayrıca sözlü tarih çalışmaları ile insanlarla görüşmeler yapıyor bunları kaydediyordum. Yerel tarih çalışmalarında sözlü malzemenin kaydı olmazsa olmazlardandır. Bunları iki ayrı blogda toplayıp internette yayımlıyordum. Yeterli bir hacme ulaşınca kitap haline geldi. Geçtiğimiz Mayıs ayında Çizgi yayınlarından çıktı. Ben de aslına bakılırsa bir hayalimi gerçekleştirmiş oldum. Kitap bir yerel tarih çalışması olunca özellikle Konya kültür ve tarihine katkıları olan araştırmacılardan, yazarlar tarafından beğenildi. Yerel tarih çalışmaları ilgili kurumlarca muhakkak destek görmelidir diyorum. Kitabı kendi imkanlarımla yayımladım. Böyle olmamalıydı.

Fotoğrafçılık özelinden sorarsak, birçok yerde bulunmuş biri olarak; bu ülkenin emsali olmadığını söylüyorsunuz. Peki bu ülkeden başarılı bir fotoğrafçı olmaya aday gençlere neler tavsiye edersiniz. Bu toprakların mayası ile harmanlanmak profesyonel ya da amatör hangi iş olursa olsun, nasıl olmalı?
Bu soruya cevap vermeden önce Kurucuları arasında yer aldığım Anadolu Fotoğraf Derneğinden bahsetmem isabetli olur. Soruyla bağlantılı olacak çünkü. Derneğimiz tabela derneği gibi çalışmadı hiçbir zaman. Ülkemizin değerlerini önce kendimize sonra dünyaya açacak işler yapmalıyız dedik. Maddi menfaat gözetmedik. Devlet kurumlarının pek çoğunun yapmadığını yaptık. Ülkemizin o kadar güzel coğrafyaları var ki, bunların ciddi tanıtım eksiklikleri mevcut. Önceliğimiz Türkiye oldu bizim. Ben Batman’a yerleştikten sonra merkezi Ankara’da bulunan derneğimizin bütün etkinliklerini Türkiye’nin batısından doğusuna taşıdık. Diyarbakır Eğil, Elazığ Palu, Midyat, Hasankeyf, Mardin, Van, Bahçesaray ve Hakkari Cilo Dağlarını kapsayan fotomaratonlar, paneller ve fotoğraf yarışmaları düzenledik. Ülkemizin tanınmış fotoğrafçılarını bir araya getirdiğimiz etkinliklerden oluşan arşivleri bize destek olan kurumlara verdik. Bütün amacımız Türkiye’yi fotoğrafçıların vizöründen anlatmak, insanları kaynaştırmak ve dünyaya tanıtmak düşüncesi üzerine oturuyordu. Bunlarla birlikte derneğin diğer çalışmalarını 20’ye yakın ilde, Kırgızistan’da ve İtalya’da Anadolu temalı olarak sergiledik. Önümüzdeki Aralık ayında Üsküp’te 10 fotoğrafçı olarak tematik sergi açacağız. Bireysel olarak arkadaşlarımız Rusya’da, Fransa’da, İsviçre’de, Macaristan’da, Şili’de, Venezuella’da, Bolivya’da Anadolu’yu tanıtan sergiler açtılar. Ayrıca Avrasya Türk Fotoğrafçılar Birliğini oluşturmak için çalışmalar yürütüyoruz. Bununla biz sadece Türkiye’yi tanıtma amacı taşıyan işler yapıyoruz demek istemiyorum. Bu ortak amacımızdı. Bütün arkadaşlarımızın fotoğrafta farklı ilgi alanları var.

Şimdi sorunuza gelelim. Fotoğraf çok eğlenceli, öğretici, güzel zaman geçirmenizi sağlayan, digital imkanların artması ve çeşitlenmesiyle kolay ulaşılabilir bir alan. Her gün milyonlarca fotoğraf çekiliyor ve bunlar sanal ortamlarda yayımlanıyor. Bugünün dünyasında bütün insanların belki de nadir ortak yönlerinden biri. Fotoğrafla yeni tanışıp iyi işler çıkarmak isteyenler eğitim almalılar. Konya bu konuda münbit bir şehrimiz. Birkaç tane dernek ve kurslar var. Çok fotoğraf izlemek, ferdi ya da kurumla birlikte fotoğraf gezilerine çıkmak bilgiyi arttıracaktır. Sonra zaten ciddi eğilimi olan herkes kendine sevdiği bir kategori seçiyor. Portre, manzara, makro veya ornito gibi. Ama ülkemizin değerlerini göz ardı etmesinler.

Son olarak aşağıdaki kelimeler sizin için ne ifade ediyor hocam? Birer cümle ile duyabilir miyiz?
*Konya: Hititlerden beri başkent. Daima başkent. Doyduğumuz, bağrımıza basmamız lazım gelen şehir.
*Çocukluk: Fotoğraf makinem olmadığı zamanlarda bile fotoğraflarını çektiğim, pek de özlem duyduğum.
*Kitap ve Okumak: Öğrendikçe cehaletimizi ortaya çıkaran dostlar.
*İmece: Prehistorik dönemden beri birbirimizi tamamladığımız.

KONYA GEZİSİ RAPORU Dr. Füruzan KINAL

Okumak için linke tıklayın.
https://drive.google.com/file/d/0ByWOqGgYwGrsNzZXa3ZwanBqZ1E/view?usp=sharing

Vadi-i Meram Kitabı Üzerine

Pusulahaber gazetesi yazarı sevgili İsmail Detseli Ağabeyimin kitabım hakkındaki 12 Ekim 2016 tarihli yazısıdır.

Geçtiğimiz Haziran ayı idi yanılmıyorsam. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Tarih Bölümünden değerli kardeşim Doç. Dr. Muammer Ulutürk Hoca evime ziyaretime geldi. Yeni çıkan Vadi-i Meram adlı kitabını imzaladı.

Eskiden beri Muammer kardeşimle gelenek-göreneklerimize, yöremizin geçmiş yaşam tarzlarına ilişkin konuşmalarımız hatta duygularımız çok ayrılmaz şekilde benzerlik gösterir. Onunla her sohbetimizde yöresel konuşma aksanı, dil ve gönül benzerliği oluşunca sohbeti uzatır da uzatırız. Vaktin nasıl geçtiğini anlayamaz, hiçte birbirimizden rahatsız olmayız. Değerli kadim dostum Muammer hocayı uzun yıllardır tanımanın ve ailecek süren dostluğumuzun hazzını yaşamaksa bir ayrı güzellik.

Sevgili Muammer hocam ve Mahalle Mektebi dergisinin değerli yönetici ve editörleri ile bir gece uzun süre oturup Konya üzerine sohbet etmiştik. Söyleşimiz derginin Konya dosyasını içeren 30. sayısında yayımlanmıştı. Yazılması gereken konuları, hocamın bu kitabını ve yazmayı istediğim diğer hususları Hac dönüşü ele almaya ve yazılarıma kaldığım yerden başlamaya niyet etmiştim. Öyle de olacak. Rabbim inşallah kolay kılar çalışmalarımı. Onun için daha ziyareti bitirip yanından ayrılır ayrılmaz kitabı elime aldım. Aman Allah’ım nasıl akıcı bir çalışmaydı bu. İçeriğindeki geçmişe dönük hatıralarla dolu kitap insanı adeta büyülüyor. Üstelik hocam bölümlerden birine benim yıllar önce kaleme aldığım Eberdes yaylası hakkındaki yazımı da koymuştu. Çok mutlu oldum. Kitapta adı geçen birçok yörenin, dağların, yaylaların bende büyük hatıraları vardır. Vadi-i Meram’ın yükseklerinde, vadi boylarında ayağımın değmediği yer azdır sanırım.

Geçenlerde bir araştırmacı kardeşim telefonla arayıp Meram ve Karatay isimlerinin nereden türediği ve neden bu ilçelerin bu isimlerle anıldığı konusunda bir çalışmamın olup olmadığını sorunca bu konuda bir çalışmam ve araştırmam yok demiştim. Vadi- i Meram kitabını okuyunca bu konuda bilgilere rastladım. Ben de bir katkıda bulunayım. Yaşımın getirdiği tecrübe ve atalarımdan dinlediğim kadarı ile diyebilirim ki Meram ismi; insanın arzulayıp meram ettiği/dile getirdiği şeylere, sevdiği güzelliklere, yeşilliğe, kuş cıvıltısına, gündüz esen gün doğu rüzgarına, geceleri Vadi-i Meram’ın boğazında sürekli ılgıt ılgıt eserek kalplere serinlik veren dillere destan gedavet rüzgarına vurgu yapar. Sanırım bu Meram ismi Rumlardan kalma değil. Muhtemelen Selçuklu dedelerimizin bu vadiye verdiği bir isim. Belki de Hz. Mevlana’nın arzu ettiği ilhamını bulduğu şiirlerini yazdırdığı eşsiz bir mekan oluşundan böyle demişler. Çünkü burası Tavus Baba, Cemel Ali Dede ve Ateşbaz-ı Veli gibi birçok Allah dostu ulu kimsenin meramlarını arayıp buldukları yerdir diye düşünüyorum. Bu Meram alma ve umduğu şeyi bulma hakkında büyüklerimden çok duyduğum bir sözü aktarmak isterim. Şöyle derlerdi: “Ben dünyadan veya köyden yahut şehirden meramı aldım Allaha şükürler olsun. Rabbim muradını/meramını almayanlara tez zamanda versin, göstersin.” Muammer hocamın kitabından birkaç konuyu aktarmak istedim ama buna gönlüm razı olmadı. Geçmişin yöreye has hayat tarzlarını, mekânlarını, kültürünü, değirmenlerini, insan hikâyelerini anlatan yazıları okumak için sabırsızlananların hevesini kırmak istemem. Konya yerel tarih ve kültürüne merakı olanlar kitapçılardan veya internette satış yapan yerlerden edinip meraklarını gidersinler derim. Zaten benim düğün ve hac ile meşgul olduğum günlerde Memleket gazetesinin değerli yazarı Serpil Yalçınkaya kardeşim kitap tanıtımı yaptığı köşesinde Vadi-i Meram kitabı hakkında keyifle okunacak bir tanıtım yazısı kaleme almıştı. Kalemine ve gönlüne sağlık.Ben Hocamın bilgisine kalemine, gönlüne ve o daima gülen yüzüne tatlı sözlerine sağlıklar diliyor, bu tarz kültür hizmetini arttırması konusunda Rabbimin güç, kuvvet ve sağlık vermesini temenni ediyorum. Ayrıca geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden anneciği Mukadder Teyzeye de Cenab-ı Hak’tan rahmetler diliyorum. Mekanı cennet, yattığı yer nur olsun.

Kitabın künyesi:

Muammer Ulutürk, Vadi-i Meram, Çizgi Kitabevi yayınları, Konya, Mayıs, 2016, 222 sayfa.

Vadi-i Meram Kitabı Üzerine

Pusulahaber gazetesi yazarı sevgili İsmail Detseli Ağabeyimin kitabım hakkındaki 12 Ekim 2016 tarihli yazısıdır.

Geçtiğimiz Haziran ayı idi yanılmıyorsam. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Tarih Bölümünden değerli kardeşim Doç. Dr. Muammer Ulutürk Hoca evime ziyaretime geldi. Yeni çıkan Vadi-i Meram adlı kitabını imzaladı.

Eskiden beri Muammer kardeşimle gelenek-göreneklerimize, yöremizin geçmiş yaşam tarzlarına ilişkin konuşmalarımız hatta duygularımız çok ayrılmaz şekilde benzerlik gösterir. Onunla her sohbetimizde yöresel konuşma aksanı, dil ve gönül benzerliği oluşunca sohbeti uzatır da uzatırız. Vaktin nasıl geçtiğini anlayamaz, hiçte birbirimizden rahatsız olmayız. Değerli kadim dostum Muammer hocayı uzun yıllardır tanımanın ve ailecek süren dostluğumuzun hazzını yaşamaksa bir ayrı güzellik.

Sevgili Muammer hocam ve Mahalle Mektebi dergisinin değerli yönetici ve editörleri ile bir gece uzun süre oturup Konya üzerine sohbet etmiştik. Söyleşimiz derginin Konya dosyasını içeren 30. sayısında yayımlanmıştı. Yazılması gereken konuları, hocamın bu kitabını ve yazmayı istediğim diğer hususları Hac dönüşü ele almaya ve yazılarıma kaldığım yerden başlamaya niyet etmiştim. Öyle de olacak. Rabbim inşallah kolay kılar çalışmalarımı. Onun için daha ziyareti bitirip yanından ayrılır ayrılmaz kitabı elime aldım. Aman Allah’ım nasıl akıcı bir çalışmaydı bu. İçeriğindeki geçmişe dönük hatıralarla dolu kitap insanı adeta büyülüyor. Üstelik hocam bölümlerden birine benim yıllar önce kaleme aldığım Eberdes yaylası hakkındaki yazımı da koymuştu. Çok mutlu oldum. Kitapta adı geçen birçok yörenin, dağların, yaylaların bende büyük hatıraları vardır. Vadi-i Meram’ın yükseklerinde, vadi boylarında ayağımın değmediği yer azdır sanırım.

Geçenlerde bir araştırmacı kardeşim telefonla arayıp Meram ve Karatay isimlerinin nereden türediği ve neden bu ilçelerin bu isimlerle anıldığı konusunda bir çalışmamın olup olmadığını sorunca bu konuda bir çalışmam ve araştırmam yok demiştim. Vadi- i Meram kitabını okuyunca bu konuda bilgilere rastladım. Ben de bir katkıda bulunayım. Yaşımın getirdiği tecrübe ve atalarımdan dinlediğim kadarı ile diyebilirim ki Meram ismi; insanın arzulayıp meram ettiği/dile getirdiği şeylere, sevdiği güzelliklere, yeşilliğe, kuş cıvıltısına, gündüz esen gün doğu rüzgarına, geceleri Vadi-i Meram’ın boğazında sürekli ılgıt ılgıt eserek kalplere serinlik veren dillere destan gedavet rüzgarına vurgu yapar. Sanırım bu Meram ismi Rumlardan kalma değil. Muhtemelen Selçuklu dedelerimizin bu vadiye verdiği bir isim. Belki de Hz. Mevlana’nın arzu ettiği ilhamını bulduğu şiirlerini yazdırdığı eşsiz bir mekan oluşundan böyle demişler. Çünkü burası Tavus Baba, Cemel Ali Dede ve Ateşbaz-ı Veli gibi birçok Allah dostu ulu kimsenin meramlarını arayıp buldukları yerdir diye düşünüyorum. Bu Meram alma ve umduğu şeyi bulma hakkında büyüklerimden çok duyduğum bir sözü aktarmak isterim. Şöyle derlerdi: “Ben dünyadan veya köyden yahut şehirden meramı aldım Allaha şükürler olsun. Rabbim muradını/meramını almayanlara tez zamanda versin, göstersin.” Muammer hocamın kitabından birkaç konuyu aktarmak istedim ama buna gönlüm razı olmadı. Geçmişin yöreye has hayat tarzlarını, mekânlarını, kültürünü, değirmenlerini, insan hikâyelerini anlatan yazıları okumak için sabırsızlananların hevesini kırmak istemem. Konya yerel tarih ve kültürüne merakı olanlar kitapçılardan veya internette satış yapan yerlerden edinip meraklarını gidersinler derim. Zaten benim düğün ve hac ile meşgul olduğum günlerde Memleket gazetesinin değerli yazarı Serpil Yalçınkaya kardeşim kitap tanıtımı yaptığı köşesinde Vadi-i Meram kitabı hakkında keyifle okunacak bir tanıtım yazısı kaleme almıştı. Kalemine ve gönlüne sağlık.Ben Hocamın bilgisine kalemine, gönlüne ve o daima gülen yüzüne tatlı sözlerine sağlıklar diliyor, bu tarz kültür hizmetini arttırması konusunda Rabbimin güç, kuvvet ve sağlık vermesini temenni ediyorum. Ayrıca geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden anneciği Mukadder Teyzeye de Cenab-ı Hak’tan rahmetler diliyorum. Mekanı cennet, yattığı yer nur olsun.

Kitabın künyesi:

Muammer Ulutürk, Vadi-i Meram, Çizgi Kitabevi yayınları, Konya, Mayıs, 2016, 222 sayfa.

Vadi-i Meram Kitabı Üzerine

Pusulahaber gazetesi yazarı sevgili İsmail Detseli Ağabeyimin kitabım hakkındaki 12 Ekim 2016 tarihli yazısıdır.

Geçtiğimiz Haziran ayı idi yanılmıyorsam. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Tarih Bölümünden değerli kardeşim Doç. Dr. Muammer Ulutürk Hoca evime ziyaretime geldi. Yeni çıkan Vadi-i Meram adlı kitabını imzaladı.

Eskiden beri Muammer kardeşimle gelenek-göreneklerimize, yöremizin geçmiş yaşam tarzlarına ilişkin konuşmalarımız hatta duygularımız çok ayrılmaz şekilde benzerlik gösterir. Onunla her sohbetimizde yöresel konuşma aksanı, dil ve gönül benzerliği oluşunca sohbeti uzatır da uzatırız. Vaktin nasıl geçtiğini anlayamaz, hiçte birbirimizden rahatsız olmayız. Değerli kadim dostum Muammer hocayı uzun yıllardır tanımanın ve ailecek süren dostluğumuzun hazzını yaşamaksa bir ayrı güzellik.

Sevgili Muammer hocam ve Mahalle Mektebi dergisinin değerli yönetici ve editörleri ile bir gece uzun süre oturup Konya üzerine sohbet etmiştik. Söyleşimiz derginin Konya dosyasını içeren 30. sayısında yayımlanmıştı. Yazılması gereken konuları, hocamın bu kitabını ve yazmayı istediğim diğer hususları Hac dönüşü ele almaya ve yazılarıma kaldığım yerden başlamaya niyet etmiştim. Öyle de olacak. Rabbim inşallah kolay kılar çalışmalarımı. Onun için daha ziyareti bitirip yanından ayrılır ayrılmaz kitabı elime aldım. Aman Allah’ım nasıl akıcı bir çalışmaydı bu. İçeriğindeki geçmişe dönük hatıralarla dolu kitap insanı adeta büyülüyor. Üstelik hocam bölümlerden birine benim yıllar önce kaleme aldığım Eberdes yaylası hakkındaki yazımı da koymuştu. Çok mutlu oldum. Kitapta adı geçen birçok yörenin, dağların, yaylaların bende büyük hatıraları vardır. Vadi-i Meram’ın yükseklerinde, vadi boylarında ayağımın değmediği yer azdır sanırım.

Geçenlerde bir araştırmacı kardeşim telefonla arayıp Meram ve Karatay isimlerinin nereden türediği ve neden bu ilçelerin bu isimlerle anıldığı konusunda bir çalışmamın olup olmadığını sorunca bu konuda bir çalışmam ve araştırmam yok demiştim. Vadi- i Meram kitabını okuyunca bu konuda bilgilere rastladım. Ben de bir katkıda bulunayım. Yaşımın getirdiği tecrübe ve atalarımdan dinlediğim kadarı ile diyebilirim ki Meram ismi; insanın arzulayıp meram ettiği/dile getirdiği şeylere, sevdiği güzelliklere, yeşilliğe, kuş cıvıltısına, gündüz esen gün doğu rüzgarına, geceleri Vadi-i Meram’ın boğazında sürekli ılgıt ılgıt eserek kalplere serinlik veren dillere destan gedavet rüzgarına vurgu yapar. Sanırım bu Meram ismi Rumlardan kalma değil. Muhtemelen Selçuklu dedelerimizin bu vadiye verdiği bir isim. Belki de Hz. Mevlana’nın arzu ettiği ilhamını bulduğu şiirlerini yazdırdığı eşsiz bir mekan oluşundan böyle demişler. Çünkü burası Tavus Baba, Cemel Ali Dede ve Ateşbaz-ı Veli gibi birçok Allah dostu ulu kimsenin meramlarını arayıp buldukları yerdir diye düşünüyorum. Bu Meram alma ve umduğu şeyi bulma hakkında büyüklerimden çok duyduğum bir sözü aktarmak isterim. Şöyle derlerdi: “Ben dünyadan veya köyden yahut şehirden meramı aldım Allaha şükürler olsun. Rabbim muradını/meramını almayanlara tez zamanda versin, göstersin.” Muammer hocamın kitabından birkaç konuyu aktarmak istedim ama buna gönlüm razı olmadı. Geçmişin yöreye has hayat tarzlarını, mekânlarını, kültürünü, değirmenlerini, insan hikâyelerini anlatan yazıları okumak için sabırsızlananların hevesini kırmak istemem. Konya yerel tarih ve kültürüne merakı olanlar kitapçılardan veya internette satış yapan yerlerden edinip meraklarını gidersinler derim. Zaten benim düğün ve hac ile meşgul olduğum günlerde Memleket gazetesinin değerli yazarı Serpil Yalçınkaya kardeşim kitap tanıtımı yaptığı köşesinde Vadi-i Meram kitabı hakkında keyifle okunacak bir tanıtım yazısı kaleme almıştı. Kalemine ve gönlüne sağlık.Ben Hocamın bilgisine kalemine, gönlüne ve o daima gülen yüzüne tatlı sözlerine sağlıklar diliyor, bu tarz kültür hizmetini arttırması konusunda Rabbimin güç, kuvvet ve sağlık vermesini temenni ediyorum. Ayrıca geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden anneciği Mukadder Teyzeye de Cenab-ı Hak’tan rahmetler diliyorum. Mekanı cennet, yattığı yer nur olsun.

Kitabın künyesi:

Muammer Ulutürk, Vadi-i Meram, Çizgi Kitabevi yayınları, Konya, Mayıs, 2016, 222 sayfa.

Karakoyun Türküsü

Kaynak Kişi: H. ADIGÜZEL (1941 d.), 5 Ekim 2016

Derleyen: Muammer ULUTÜRK

(İlk defa tarafımdan yayımlanmıştır. Kullanımı izne bağlıdır.)

Ulaşönü’ne Hacer halamla birlikte koyun otlatmaya giderdik. Koyunlardan birinin rengi siyahtı. Bizi ne zaman görse yanımıza kadar gelirdi. Hacer Halam şu koyun yine geldi bak der ve şu maniyi söylerdi:

KARAKOYUN TÜRKÜSÜ

Karakoyun koyunlardan biridir

Akkoyun yüreğimin yağıdır

Dağını sorarsan Bulgar dağıdır

Nenni kuzum nenni

Nennisini nelediğim

Al bağırdak[1] doladığım

Ben Allahtan dilediğim

Nenni kuzum nenni

Nenni disem birim birim

Dert yürekte dürüm dürüm

Ben derdim sana derim

Nenni kuzum nenni

Nenni disem ne hal olur

Güz gelmeden bahar olur

Dilsiz kuşlar dile gelir

Nenni kuzum nenni

---

[1] Bağırdak: Beşikte yatan bebeğin sallanırken düşmemesi için baş ve ayakucuna konan tahta gereç. Bağırdağın iki tarafı delikli olur ve buradan geçirilen sicim birbirine bağlanır.

Karakoyun Türküsü

Kaynak Kişi: H. ADIGÜZEL (1941 d.), 5 Ekim 2016

Derleyen: Muammer ULUTÜRK

(İlk defa tarafımdan yayımlanmıştır. Kullanımı izne bağlıdır.)

Ulaşönü’ne Hacer halamla birlikte koyun otlatmaya giderdik. Koyunlardan birinin rengi siyahtı. Bizi ne zaman görse yanımıza kadar gelirdi. Hacer Halam şu koyun yine geldi bak der ve şu maniyi söylerdi:

KARAKOYUN TÜRKÜSÜ

Karakoyun koyunlardan biridir

Akkoyun yüreğimin yağıdır

Dağını sorarsan Bulgar dağıdır

Nenni kuzum nenni

Nennisini nelediğim

Al bağırdak[1] doladığım

Ben Allahtan dilediğim

Nenni kuzum nenni

Nenni disem birim birim

Dert yürekte dürüm dürüm

Ben derdim sana derim

Nenni kuzum nenni

Nenni disem ne hal olur

Güz gelmeden bahar olur

Dilsiz kuşlar dile gelir

Nenni kuzum nenni

---

[1] Bağırdak: Beşikte yatan bebeğin sallanırken düşmemesi için baş ve ayakucuna konan tahta gereç. Bağırdağın iki tarafı delikli olur ve buradan geçirilen sicim birbirine bağlanır.

Yaylada Tereyağı Yapımı

Konuşan: H. Adıgüzel (1941 d.), 5 Ekim 2016

Evgaret yaylasında süt makinesi daha yokken basit yöntemlerle yağ şöyle yapılırmış:

İki teneke kadar süt, ahşaptan oyulmuş tekneye boşaltılır. Üzerine çığ konur. Çığ, üzeri ızgara gibi ince ağaç dallarından yapılmış ahşap bir malzemedir. Bunun üzerine süt dolu bir tekne daha konur. İkinci bir çığ daha örtülür bunun üzerine ve kaymağı çıkana kadar süt sabaha kadar öylece bırakılır. Elde edilen kaymak sırçalara boşaltılır. Sonbahar gelince sırçalardan çıkarılan kaymak yıkanır ve misler gibi yağ elde edilir.